بیماری ام اس به پوشش محافظ اطراف اعصاب به نام میلین در سیستم عصبی مرکزی آسیب می رساند. این می تواند باعث ضعف عضلانی، تغییرات بینایی، بی حسی و مشکلات حافظه شود. در حالی که درمانی وجود ندارد، گزینه های درمانی می توانند به شما در مدیریت علائم و کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند.
ام اس چیست؟
ام اس (MS) یا مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری خود ایمنی است که بر مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) تأثیر می گذارد.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های میلین حمله می کند. اینها پوشش های محافظ هستند که اعصاب مغز و نخاع شما را احاطه کرده اند. آسیب غلاف میلین پیام‌ها (سیگنال‌هایی) را که اعصاب شما برای انجام عملکردهایی مانند بینایی، حس و حرکت به سراسر بدن ارسال می‌کنند، قطع می‌کند.
آسیب میلین می تواند در مغز، نخاع و اعصابی که چشم شما را تامین می کند، رخ دهد. هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما درمان برای کمک به کاهش آسیب مداوم و کمک به مدیریت علائم در دسترس است.
انواع بیماری ام اس
چهار نوع بیماری ام اس وجود دارد. می‌توانید انواع را به‌عنوان راهی برای ارائه‌دهنده‌تان در نظر بگیرید تا علائم شما را توصیف کند، به‌جای اینکه چهار وضعیت متفاوت باشد:
سندرم ایزوله بالینی: این زمانی است که شما اولین دوره علائم نشان دهنده ام اس را دارید، اما معیارهای ابتلا به ام اس را ندارید، التهاب و آسیب میلین باعث علائم شما می شود. سندرم ایزوله بالینی ممکن است به مولتیپل اسکلروزیس تبدیل شود.
مولتیپل اسکلروزیس عودکننده این رایج ترین روشی است که مولتیپل اسکلروزیس شروع می شود. تخمین زده می شود 85٪ از افرادی که مبتلا به ام اس تشخیص داده شده اند، این نوع را دارند. ام اس باعث شعله ور شدن (عود یا حملات) علائم جدید یا قدیمی می شود. دوره های بهبودی به دنبال دارد (زمانی که علائم تثبیت می شوند یا از بین می روند).
مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه: در بسیاری از موارد، مولتیپل اسکلروزیس عودکننده در نهایت به ام اس تبدیل می شود. در مرحله پیشرونده ثانویه مولتیپل اسکلروزیس، آسیب عصبی تجمع می یابد و علائم به تدریج بدتر می شود. ممکن است همچنان برخی از عودها را تجربه کنید، اما دوره‌های بهبودی (زمانی که علائم تثبیت می‌شوند یا از بین می‌روند) احتمال کمتری دارد.
مولتیپل اسکلروز اولیه پیشرونده: در برخی موارد، علائم ام اس ممکن است به آرامی شروع شود و از همان ابتدا به تدریج بدتر شود، بدون هیچ دوره ای از عود یا بهبودی واضح.
سه نوع نادر ام اس
مولتیپل اسکلروزیس تومفاکتیو: مشخصه این نوع ام اس، تشکیل نواحی بزرگ دمیلینه شدن در مغز است که ممکن است شبیه تومورها به نظر برسد. اغلب، نمونه‌ای از بافت مغز مورد نیاز است تا آن را از سایر مسائل، مانند سرطان‌های مغز متمایز کند.
اسکلروز متحدالمرکز بالو: مشخصه این نوع ام اس، ضایعات با ظاهر حلقه ها(به شکل هدف) آسیب میلین است که در MRI ظاهر می شود که نام این بیماری را به خود اختصاص داده است.
مولتیپل اسکلروزیس نوع ماربورگ: این یک شکل بسیار نادر و تهاجمی ام اس است که با پیشرفت سریع مشخص می شود و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مرگ شود.
علائم و علت
شش علامت ام اس و تاثیر آنها بر بدن شامل تغییرات خلقی، بی حسی یا درد و تغییرات بینایی است.
علائم مولتیپل اسکلروزیس روی مغز، نخاع و چشم شما تأثیر می گذارد.
علائم اولیه ام اس چیست؟
تغییرات در بینایی شما (نوریت بینایی، دوبینی، کاهش بینایی)
ضعف عضلانی (معمولاً یک طرف صورت یا بدن یا زیر کمر شما را درگیر می کند)
بی حسی یا احساسات غیر طبیعی (معمولاً یک طرف صورت یا بدن یا زیر کمر شما را تحت تأثیر قرار می دهد)
علائم
- خستگی
- دست و پا چلفتی
- سرگیجه
- مشکل در تنظیم مثانه
- از دست دادن تعادل و هماهنگی
- مشکل در عملکرد شناختی (تفکر، حافظه، تمرکز، یادگیری و قضاوت)
- خلق و خوی تغییر می کند
- سفتی عضلات و اسپاسم عضلانی (لرزش)
این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است شدت آن از یک روز به روز دیگر در نوسان باشد. ممکن است تعدادی از این علائم را داشته باشید، اما بعید است که همه آنها را یکجا تجربه کنید.
پیش بینی از ام اس
پیش‌بینی این می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا هر کسی «عادی» را به روش خود درک می‌کند. در بیماری ام اس، ممکن است دوره‌هایی از بهبودی داشته باشید که علائم شما از بین می‌رود و بیشتر شبیه خودتان هستید. حتی ممکن است فراموش کنید که مبتلا به ام اس هستید تا زمانی که علائم دوباره شعله ور شوند (عود کنند). این احساس نرمال بودن و درجه نرمال بودن می تواند بر اساس نوع و مرحله متفاوت باشد.
چه چیزی باعث این بیماری می شود؟
دمیلیناسیون یا تخریب میلین باعث مولتیپل اسکلروزیس می شود. میلین یک پوشش محافظ (غلاف) در اطراف سلول های عصبی (نورون ها) در مغز و نخاع است. این پیام ها (سیگنال ها) را بین مغز و بقیه بدن شما حرکت می دهد تا عملکردهایی مانند بینایی، حس و حرکت را کنترل کند.
وظیفه سیستم ایمنی بدن شما محافظت از بدن شما در برابر چیزهایی است که می تواند به آن آسیب برساند، مانند باکتری ها یا ویروس ها. با ام اس، سیستم ایمنی شما بیش از حد فعال می شود و میلین سالم (و گاهی اوقات سلول های عصبی زیر میلین) را به عنوان تهدیدی برای بدن اشتباه می گیرد. حمله سیستم ایمنی بدن شما به میلین سالم به آن آسیب می رساند. این دمیلیناسیون است.
در آزمایش تصویربرداری (MRI)، پزشک شما می‌تواند شواهدی از آسیب میلین پیدا کند. آنها ممکن است به آن به عنوان یک اسکار، ضایعه یا پلاک اشاره کنند. در جایی که آسیب میلین وجود دارد، پیام ها به راحتی بین سلول های عصبی عبور نمی کنند، که منجر به ایجاد علائم ام اس می شود.
کارشناسان مطمئن نیستند که چرا برخی افراد به ام اس مبتلا می شوند. تحقیقات نشان می دهد که موارد زیر ممکن است در افزایش خطر ابتلا به ام اس نقش داشته باشد:
سیگار کشیدن
قرار گرفتن در معرض سموم، مانند دود دست دوم و آفت کش ها
سطوح پایین ویتامین D
قرار گرفتن در معرض یک ویروس (ویروس اپشتین بار یا مونونوکلئوز)
چاقی در دوران کودکی
استعداد ژنتیکی (فردی در خانواده بیولوژیکی شما این بیماری را دارد یا حامل ژن هایی است که می تواند منجر به مستعد شدن شما برای ابتلا به این بیماری شود)
عوامل خطر
اگر بین 20 تا 40 سال هستند
زن هستند
ام اس می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. موارد نادرتر می تواند کودکان را تحت تاثیر قرار دهد.
عوارض این عارضه
بدتر شدن یا پیشرونده علائم ام اس ممکن است منجر به عوارضی مانند:
- مشکل در راه رفتن بدون کمک
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه
- از دست دادن حافظه
- اختلال عملکرد جنسی
- افسردگی و اضطراب
تشخیص و آزمایشات
هیچ ابزار تشخیصی واحدی برای تعیین دقیق وضعیت وجود ندارد. در عوض، یک پزشک ام اس را پس از معاینه فیزیکی، معاینه عصبی و آزمایش تشخیص می دهد.
در طول یک معاینه، ارائه دهنده شما در مورد علائم و سابقه پزشکی شما اطلاعات بیشتری خواهد گرفت. آزمایش ممکن است شامل آزمایش خون، MRI مغز و نخاع و تجزیه و تحلیل مایع نخاعی شما باشد.
ممکن است قبل از دریافت تشخیص رسمی ام اس زمان ببرد. ممکن است لازم باشد قبل از اینکه مطمئن شوید چندین سفر برای دیدن ارائه دهنده خود داشته باشید. این به این دلیل اتفاق می‌افتد که علائم ام‌اس می‌تواند شبیه به چندین بیماری رایج دیگر باشد. در حالی که تاخیر در تشخیص رسمی می تواند ناامید کننده باشد، تشخیص درست به ارائه دهنده شما کمک می کند تا علائم شما را به طور دقیق درمان کند.
چه آزمایش هایی مولتیپل اسکلروزیس را تشخیص می دهند؟
آزمایشات تشخیصی به ارائه‌دهنده شما کمک می‌کند شرایطی با علائم مشابه ام‌اس را رد کند. آزمایش ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آزمایش خون و آزمایش ادرار
تست تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
تست توموگرافی انسجام نوری (OCT)
پونکسیون کمری
تست پتانسیل برانگیخته (EP)
چه کسی ام اس را تشخیص می دهد؟
اگر ارائه دهنده مراقبت های اولیه شما مشکوک به ام اس باشد، ممکن است شما را به یک متخصص مغز و اعصاب معرفی کند. متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که در درمان شرایطی که بر سیستم عصبی که شامل مغز و نخاع شما می شود، متخصص است.
مدیریت و درمان
آیا درمانی برای ام اس وجود دارد؟
در حال حاضر درمانی برای ام اس وجود ندارد.
این بیماری چگونه درمان می شود؟
درمان ام اس به حداقل رساندن آسیب بیشتر، مدیریت علائم و پیشگیری از عوارض تمرکز دارد. برنامه درمانی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروها
درمان فیزیکی، شغلی یا گفتار درمانی
مشاوره سلامت روان
انواع دیگر مدیریت علائم بر اساس نحوه تأثیر بیماری بر شما متفاوت است. مدیریت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
استفاده از عینک یا مصرف دارو برای علائم بینایی
تحریک عمیق مغز برای اسپاسم عضلانی (لرزش)
استفاده از وسایل کمکی حرکتی مانند عصا، واکر یا ویلچر
داروهای ضد تشنج یا داروهای ضد اسپاسم (گاباپنتین یا نورتریپتیلین) برای درد
داروهایی مانند دونپزیل برای علائم شناختی
درمان های جایگزین مانند طب سوزنی و یوگا
اگر بدن شما در طول حمله ام اس به برخی داروها به خوبی پاسخ ندهد، ممکن است ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما تعویض پلاسما (پلاسمافرزیس) را توصیه کند.
داروهای مولتیپل اسکلروزیس
داروهای مولتیپل اسکلروزیس می‌توانند عود (دوره‌هایی که علائم بدتر می‌شوند یا علائم جدید ایجاد می‌شوند) و ایجاد ضایعات، اسکارهای جدید را کاهش داده و پیشرفت بیماری را کاهش دهند. انواع رایج داروها برای ام اس عبارتند از:
داروهای مدیریت عود برای حملات علائم شدید، کورتیکواستروئیدها (مانند متیل پردنیزولون) با سرکوب سیستم ایمنی بدن به سرعت التهاب را کاهش می دهند. این داروها می توانند زمان بهبودی شما را پس از حمله تسریع کنند. آنها همچنین آسیب به غلاف میلین اطراف سلول های عصبی شما را کاهش می دهند. ارائه دهنده شما ممکن است این دارو را از طریق IV (داخل وریدی) وارد ورید بازوی شما کند. سایر درمان های کوتاه مدت برای حملات شدید شامل درمان با ایمونوگلوبولین یا تعویض پلاسما است.
پیشگیری
راه شناخته شده ای برای پیشگیری از ام اس وجود ندارد.
چگونه می توانم خطر شعله ور شدن علائم مولتیپل اسکلروزیس را کاهش دهم؟
درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری مؤثرترین راه برای کاهش تعداد عودها (که عود یا حملات نیز نامیده می‌شوند) هستند.
رهبری یک سبک زندگی سالم نیز مهم است. انتخاب هایی که می کنید می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند. ارائه دهنده شما ممکن است برای سالم ماندن موارد زیر را توصیه کند:
- خوردن وعده های غذایی مغذی
- خواب کافی
- شرکت به طور منظم در فعالیت های بدنی
- عدم استفاده از محصولات تنباکو
ام اس گاهی اوقات می تواند بر خلق و خو و حافظه شما تأثیر بگذارد. کار با یک روانشناس عصبی یا یک ارائه دهنده سلامت روان بخش مهمی از مدیریت طولانی مدت این بیماری است.
مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری مادام العمر بدون درمان است. صرف نظر از درمان، ام اس می تواند منجر به ناتوانی شود و در طول زمان انجام کارهای معمول بدون کمک را دشوار کند. تیم مراقبت شما برای کمک به شما در طول سفر ام اس، برای جلوگیری از عوارض و بهبود کیفیت زندگی شما در دسترس است.
تاثیر این بیماری
شما می توانید انتظار داشته باشید که با ام اس امید به زندگی طبیعی داشته باشید.فقط در موارد بسیار نادر ام اس کشنده است.
آیا فرد مبتلا به ام اس می تواند زندگی عادی داشته باشد؟
بله. ام اس می تواند یک بیماری چالش برانگیز برای تشخیص و مدیریت باشد، اما تیم مراقبت شما در هر مرحله به شما کمک می کند. علیرغم داشتن یک بیماری بدون درمان، هنوز هم می توانید زندگی کامل و فعالی با ام اس داشته باشید. حتی گروه‌های پشتیبانی وجود دارند که می‌توانید به آنها ملحق شوید تا به شما کمک کنند با افرادی که تجربه مشابهی دارند ارتباط برقرار کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت تجربه موارد زیر باید با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید:
احساس حساسیت بیش از حد به گرما
احساس عدم ثبات یا عدم تعادل
مشکل در به خاطر سپردن چیزها
بی حسی یا سوزن سوزن شدن، به خصوص در بازوها یا پاها
تغییرات ناگهانی بینایی
ضعف در بازوها یا پاها
خلاصه
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک وضعیت مخرب است. علائم ممکن است بدون هیچ اطلاعی تشدید یا بدتر شوند. ام اس همچنین می تواند در صورت از دست دادن تعادل، احتمال آسیب رساندن به خود را افزایش دهد. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی می تواند به شما در مدیریت این وضعیت کمک کند تا بتوانید با خیال راحت به روال خود بازگردید. ممکن است لازم باشد سبک زندگی خود را با پیشرفت بیماری تطبیق دهید. مانند استفاده از وسایل حرکتی یا عینک زدن.
اما اکثر افراد مبتلا به ام اس با حمایت پزشک ام اس خود زندگی کامل و فعالی دارند. اگر در مورد گزینه های درمانی خود یا علائم یا عوارضی که باید به آنها توجه کنید.