قرص خواب آور، داروهای تجویزی حاوی آرام‌بخش هستند که برای درمان بی‌خوابی، خواب ناآرام یا مشکل در به خواب رفتن تجویز می‌شوند. امروزه انواع مختلفی از قرص‌های خواب‌آور در دسترس هستند که هر کدام ساختار شیمیایی و اثر دارویی منحصر به فردی دارند. استفاده کوتاه‌مدت از قرص‌های خواب‌آور برای کمک به خواب قابل قبول است، اما نباید به طور مداوم و برای مدت طولانی استفاده شوند تا از عوارض جانبی استفاده طولانی‌مدت که ممکن است در درازمدت بر سلامتی تأثیر منفی بگذارد، جلوگیری شود. با به خواب رفتن طبیعی به جای استفاده از قرص‌های خواب‌آور، سلامت خود را بازیابید، هوشیار باشید و برای رویارویی با چالش‌های یک روز جدید آماده باشید.
قرص خواب آور چیست؟
قرص خواب آور دارویی است که می‌تواند به شما در به خواب رفتن و تسکین استرس و اضطراب کمک کند. قرص‌های خواب به افرادی که اختلالات خواب، بی‌خوابی یا افرادی که در نیمه‌شب از خواب بیدار می‌شوند و نمی‌توانند دوباره به خواب عمیق بروند، کمک می‌کند. بنابراین، آنها برای کمک به خواب بهتر به قرص‌های خواب‌آور متوسل می‌شوند.
انواع قرص خواب آور تجویزی
انواع مختلفی از قرص‌های خواب‌آور وجود دارد، از جمله موارد زیر:
بنزودیازپین‌ها (BZD)
دسته‌ای قدرتمند از قرص‌های خواب‌آور هستند که به شما کمک می‌کنند به خواب بروید، اضطراب را تسکین دهید و یادگیری و حافظه خود را بهبود بخشید. این داروها سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی GABA مغز را افزایش می‌دهند که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند و به افراد اجازه می‌دهند بهتر بخوابند، عضلات را شل کنند، اضطراب را تسکین دهند و همچنین می‌توانند صرع را درمان کنند. این دسته از داروها شامل آلپرازولام، کلونازپام، دیازپام و لورازپام هستند که به اشکال کوتاه‌اثر و طولانی‌اثر موجودند. پزشک هنگام تجویز داروی خواب‌آور، شدت علائم، بیماری‌های همراه، سن و بیماری‌های مادرزادی را در نظر می‌گیرد که ممکن است باعث سرگیجه، خستگی، تحریک‌پذیری و عوارض جانبی طولانی‌مدت مانند افسردگی، به‌ویژه در بیماران مبتلا به بیماری کبد و کلیه شود.
داروهای غیر بنزودیازپینی
داروهای غیر بنزودیازپینی (Non-BZD) یا Z، قرص‌های خواب‌آور سریع‌الاثری هستند که 30 دقیقه پس از مصرف اثر می‌کنند و تا 8 ساعت اثرشان باقی می‌ماند. آنها باعث خواب‌آلودگی، کاهش اضطراب و ایجاد خواب راحت می‌شوند، بدون اینکه شما را در صبح دچار گیجی یا سبکی سر کنند. داروهای غیر BZD به دلیل عوارض جانبی کم، احتمال کم تحمل دارویی و اعتیاد، اغلب توسط پزشکان تجویز می‌شوند. این دسته از داروها شامل زولپیدم، آمبین و زوپیکلون است.
داروی ملاتونین
این دارو یک داروی مصنوعی است که همان هورمون را در مغز تقلید می‌کند. غده پینه‌آل ملاتونین را برای کمک به تحریک شروع خواب ترشح می‌کند و مسئول چرخه خواب است. این دارو در شب یا در شرایط کم‌نور ترشح می‌شود تا به آرامش بدن و کمک به خوابیدن افراد کمک کند. از آنجا که ترشح ملاتونین با افزایش سن کاهش می‌یابد، پزشکان اغلب ترجیح می‌دهند این دسته از داروها را برای کسانی که در به خواب رفتن مشکل دارند، کسانی که تا دیروقت یا شیفتی کار می‌کنند و سالمندانی که با بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کنند، تجویز کنند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی گروهی از داروها هستند که می‌توانند افسردگی، استرس و اضطراب را درمان کنند. پزشکان علاوه بر افسردگی، از داروهای ضد افسردگی برای درمان میگرن و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) نیز استفاده می‌کنند. این داروها بر روی انتقال‌دهنده‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند تا باعث خواب‌آلودگی، کاهش اضطراب و ایجاد آرامش شوند. دوز مصرفی معمولاً از 10 تا 25 یا 50 میلی‌گرم متغیر است و به اشکال مختلف از جمله قرص و مایعات موجود است. عوارض جانبی احتمالی شامل یبوست، مشکل در ادرار کردن، خشکی دهان یا گلو، کاهش میل جنسی و افزایش وزن احتمالی است. پزشکان به دلیل خطر عوارض جانبی شدید، این داروها را برای کودکان یا نوجوانان تجویز نمی‌کنند.
عوارض جانبی قرص خواب آور
عوارض جانبی قرص‌های خواب‌آور زمانی آشکار می‌شوند که مصرف‌کنندگان به آنها وابستگی پیدا می‌کنند و بدون آنها نمی‌توانند بخوابند. قطع ناگهانی یا “ترک ناگهانی” ممکن است باعث علائم ترک و بدتر شدن بی‌خوابی (بی‌خوابی برگشتی) شود. استفاده از قرص‌های خواب‌آور می‌تواند عوارض جانبی کوتاه‌مدت و بلندمدت داشته باشد، به شرح زیر:
عوارض جانبی کوتاه‌مدت شامل موارد زیر است:
خستگی و خواب‌آلودگی
سردرد
بی‌حالی
گیجی
اسهال یا یبوست
خشکی دهان
ضعف عضلانی
کندی تصمیم‌گیری، کندی پردازش مغز
سوءهاضمه، گاز معده، قولنج یا نفخ
عوارض جانبی بلندمدت شامل موارد زیر است:
استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های خواب‌آور بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد، ساختار خواب را تغییر می‌دهد و منجر به وابستگی به قرص خواب‌آور، تحمل دارو و سایر عوارض جانبی از جمله موارد زیر می‌شود:
خطر زوال عقل، به ویژه در میان سالمندان
حافظه ضعیف، دژنراسیون مغز، بیماری آلزایمر
ممکن است منجر به افسردگی شود.
اختلال عملکرد جنسی
خطر سقوط تصادفی
اختلال تنفسی در خواب که می‌تواند منجر به مرگ شود.
چگونه مصرف قرص خواب آور را متوقف کنم؟
کسانی که می‌خواهند مصرف قرص خواب آور را متوقف کنند، باید برای مقابله با هرگونه عوارض جانبی ناشی از آن آماده باشند. علاوه بر ایجاد تغییرات رفتاری زیر، به تدریج دوز قرص‌های خواب‌آور را کاهش دهید تا بدن بتواند سازگار شود و دچار درد و رنج نشود:
دستورالعمل بهداشت خواب
می‌توانید با بیدار شدن و خوابیدن در زمان‌های تقریباً یکسان روزانه، عادات خواب سالمی ایجاد کنید. این به افزایش کیفیت خواب و جلوگیری از بدتر شدن بی‌خوابی کمک می‌کند.
کنترل محرک
تمیز نگه داشتن اتاق خواب و عاری از عوامل حواس‌پرتی. چراغ اتاق و تلفن همراه خود را خاموش کنید تا از ایجاد اختلال در خواب توسط سر و صدا یا نور آبی جلوگیری شود. دمای اتاق را پایین نگه دارید تا به خواب خوب شما کمک کند.
محدود کردن خواب
محدود کردن میزان خواب. فشرده‌سازی خواب: کاهش مدت خواب برای درمان بی‌خوابی با بازگرداندن میل به خواب (میل به خواب).
آموزش آرامش شامل مدیتیشن، تمرینات تنفسی و شل کردن عضلات برای کمک به بدن و ذهن در تسکین اضطراب است.
اصلاح سبک زندگی شامل ورزش منظم برای ایجاد خستگی و میل به خواب؛ کاهش مصرف کافئین و قند، به ویژه در بعد از ظهر؛ اجتناب از خوردن غذا درست قبل از خواب؛ و نوشیدن آب کافی روزانه.
درمان شناختی رفتاری (CBT) شامل صحبت با یک روان‌درمانگر یا متخصص پزشکی است که تجربه برخورد با حالات عاطفی و فرآیندهای فکری منفی، یادگیری و تطبیق تکنیک‌های تفکر مثبت و به‌کارگیری راه‌حل‌های مؤثر در زندگی واقعی را دارد تا احساسات مثبتی در مورد خود ایجاد کند، به پتانسیل خود اعتماد داشته باشد و متوجه شود که ارزش‌هایی دارد.
ایجاد عادات خوب خواب می‌تواند خواب سالم را ارتقا دهد.
خواب برای سلامتی اساسی و ضروری است. مغز و بدن از این زمان برای تجدید قوا و تأثیرات مثبت بر خلق و خوی شما در روز بعد استفاده می‌کنند. با این حال، بسیاری از افراد در خواب مشکل دارند و برای درمان بی‌خوابی خود به قرص‌های خواب‌آور متوسل می‌شوند. با این حال، آیا این قرص‌های خواب واقعاً بی‌خطر هستند؟ بسیاری از مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت قرص‌های خواب‌آور وابسته می‌شوند و بدون آنها نمی‌توانند بخوابند.
مصرف‌کنندگان قرص‌های خواب‌آور ممکن است متوجه نشوند که به قرص‌ها وابسته هستند تا زمانی که به طور ناگهانی مصرف آنها را قطع کنند و عوارض جانبی ایجاد کنند که از قطع ناگهانی بر زندگی روزمره آنها تأثیر می‌گذارد.
راه درمان
بهترین راه برای درمان بی‌خوابی، ایجاد عادات خوب بهداشت خواب، یادگیری خوابیدن به طور طبیعی، کاهش تدریجی مصرف قرص‌های خواب‌آور و پیروی از یک برنامه درمانی منظم با یک متخصص است. این موارد به شما امکان می‌دهد تا بهتر بخوابید، سلامت جسمی و روانی خود را بازیابید و دوباره زندگی با کیفیتی داشته باشید.
داروهای خواب‌آور اعتیاد دارند تا زمانی که سعی در ترک آن کنند و عوارض جانبی ناشی از قطع ناگهانی داروها را ایجاد کنند تا زمانی که تأثیر آن بر زندگی روزمره مشخص شود. بهترین راه برای درمان بی‌خوابی این است که یاد بگیرید چگونه به طور طبیعی به خواب بروید، به تدریج مصرف قرص‌های خواب‌آور را قطع کنید و یک برنامه درمانی منظم را با یک متخصص به صورت سیستماتیک و روشمند طی کنید. این به شما امکان می‌دهد سلامت جسمی و روانی خود را بازیابید و یک بار دیگر زندگی با کیفیتی داشته باشید.